Montaż paneli słonecznych to proces, który wymaga dokładnego planowania i zastosowania odpowiednich technik. W tym artykule opisujemy krok po kroku, jak przebiega instalacja systemu fotowoltaicznego, co warto wiedzieć przed rozpoczęciem prac oraz jakie są najczęstsze wyzwania podczas montażu.
1. Ocena miejsca instalacji
Pierwszym i najważniejszym krokiem jest analiza miejsca, w którym mają zostać zamontowane panele słoneczne. Kluczowe jest sprawdzenie:
- Nasłonecznienia - idealne jest ustawienie paneli w kierunku południowym, choć południowo-wschodnie i południowo-zachodnie również są akceptowalne. Ważne, aby powierzchnia nie była zacieniona przez drzewa, kominy czy inne budynki.
- Kąta nachylenia dachu - optymalny kąt dla Polski to około 30-40 stopni. Przy innych kątach można zastosować specjalne konstrukcje korygujące.
- Wytrzymałości konstrukcji dachu - dach musi być w dobrym stanie technicznym i zdolny do utrzymania dodatkowego obciążenia. Panele wraz z konstrukcją montażową ważą około 15-20 kg/m².
- Dostępnej powierzchni - dla instalacji o mocy 4 kWp (wystarczającej dla przeciętnej rodziny) potrzeba około 20-25 m² powierzchni dachu.
2. Wybór i zakup komponentów
Po pozytywnej ocenie miejsca instalacji należy skompletować niezbędne elementy systemu fotowoltaicznego:
- Panele fotowoltaiczne - dobór typu i ilości zależy od zapotrzebowania energetycznego gospodarstwa domowego oraz dostępnej powierzchni montażowej.
- Inwerter (falownik) - urządzenie zamieniające prąd stały (DC) wytwarzany przez panele na prąd przemienny (AC) używany w domowych instalacjach.
- Konstrukcja montażowa - dopasowana do rodzaju dachu (płaski, skośny, pokryty dachówką, blachą itp.).
- Okablowanie - przewody solarne odporne na warunki atmosferyczne i promieniowanie UV.
- Zabezpieczenia - rozłączniki, bezpieczniki, ochronniki przepięciowe.
- Opcjonalnie: system magazynowania energii - jeśli planujemy gromadzić nadwyżkę energii.
3. Uzyskanie niezbędnych pozwoleń
Przed rozpoczęciem montażu należy uzyskać odpowiednie zgody i pozwolenia:
- Dla instalacji do 50 kW zazwyczaj wystarczy zgłoszenie do zakładu energetycznego.
- Sprawdzenie lokalnych przepisów - niektóre gminy mogą wymagać dodatkowych zezwoleń, szczególnie w przypadku budynków zabytkowych lub na obszarach objętych ochroną krajobrazową.
- Zgłoszenie do Starostwa Powiatowego - zazwyczaj wymagane dla instalacji powyżej 3 kW lub montowanych na gruncie.
Ważne: W Polsce instalacje fotowoltaiczne do mocy 50 kWp są zwolnione z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, ale wymagają zgłoszenia do odpowiedniego urzędu.
4. Montaż konstrukcji wsporczej
Po zgromadzeniu wszystkich komponentów i uzyskaniu niezbędnych pozwoleń można przystąpić do montażu:
- Przygotowanie dachu - oczyszczenie powierzchni i sprawdzenie stanu pokrycia dachowego.
- Montaż haków dachowych - mocowane do krokwi dachowych, zapewniają stabilne mocowanie konstrukcji.
- Instalacja szyn montażowych - na hakach dachowych montuje się poziome lub pionowe szyny aluminiowe.
- Zabezpieczenie przejść przez dach - uszczelnienie miejsc montażu haków, aby zapobiec przeciekaniu wody.
5. Montaż paneli fotowoltaicznych
Po przygotowaniu konstrukcji wsporczej można przystąpić do montażu samych paneli:
- Umieszczenie paneli na szynach - każdy panel musi być dokładnie dopasowany do przygotowanych wcześniej szyn.
- Montaż zacisków - panele mocuje się do szyn za pomocą specjalnych zacisków środkowych i końcowych.
- Zachowanie odpowiednich odstępów - między panelami trzeba zachować niewielkie odstępy (zwykle kilka milimetrów) dla kompensacji rozszerzalności termicznej.
- Równe ustawienie - wszystkie panele powinny znajdować się w jednej płaszczyźnie, co zapewnia optymalną wydajność i estetyczny wygląd.
6. Instalacja elektryczna
Po zamontowaniu paneli następuje etap łączenia instalacji elektrycznej:
- Połączenie paneli - łączenie paneli w łańcuchy (stringi) za pomocą dedykowanych przewodów solarnych i złączek MC4.
- Prowadzenie przewodów - zabezpieczenie przewodów przed uszkodzeniami mechanicznymi i warunkami atmosferycznymi, prowadzenie ich w osłonach lub korytkach kablowych.
- Montaż rozdzielnicy DC - instalacja skrzynki z zabezpieczeniami po stronie prądu stałego.
- Montaż inwertera - umieszczenie falownika w miejscu zabezpieczonym przed warunkami atmosferycznymi, ale zapewniającym dobrą wentylację (często w garażu, piwnicy lub innym pomieszczeniu technicznym).
- Instalacja rozdzielnicy AC - montaż zabezpieczeń po stronie prądu przemiennego.
- Podłączenie do sieci elektrycznej - połączenie instalacji z istniejącą siecią elektryczną budynku, zwykle poprzez osobny obwód w głównej rozdzielnicy.
7. Sprawdzenie i uruchomienie instalacji
Po zakończeniu prac montażowych konieczne jest dokładne sprawdzenie instalacji:
- Test ciągłości obwodów - sprawdzenie połączeń elektrycznych.
- Pomiar rezystancji izolacji - weryfikacja bezpieczeństwa instalacji.
- Kontrola połączeń mechanicznych - upewnienie się, że wszystkie elementy są solidnie zamocowane.
- Uruchomienie inwertera - zgodnie z instrukcją producenta.
- Weryfikacja parametrów pracy - sprawdzenie napięć, prądów i mocy generowanej przez instalację.
8. Procedury formalne po montażu
Po pomyślnym uruchomieniu instalacji pozostają jeszcze formalności:
- Zgłoszenie instalacji do zakładu energetycznego - w celu wymiany licznika na dwukierunkowy.
- Podpisanie umowy kompleksowej - regulującej zasady rozliczania energii wprowadzanej do sieci.
- Dokumentacja powykonawcza - zgromadzenie wszystkich dokumentów technicznych, gwarancji, certyfikatów i protokołów pomiarowych.
- Uzyskanie dokumentów do ulg podatkowych - jeśli planujemy skorzystać z dostępnych ulg i dotacji.
Warto wiedzieć: W Polsce funkcjonuje system opustów (net-metering), który pozwala właścicielom instalacji fotowoltaicznych na odbieranie z sieci 80% (dla instalacji do 10 kW) lub 70% (dla instalacji 10-50 kW) oddanej wcześniej energii bez dodatkowych opłat.
Podsumowanie
Montaż paneli słonecznych to proces wymagający dokładnego planowania i fachowej wiedzy. Choć niektóre osoby decydują się na samodzielną instalację, zalecamy skorzystanie z usług certyfikowanych instalatorów, którzy zapewnią bezpieczeństwo i optymalne działanie systemu.
Prawidłowo zamontowana instalacja fotowoltaiczna będzie służyć przez 25-30 lat, przynosząc znaczące oszczędności na rachunkach za energię elektryczną i przyczyniając się do ochrony środowiska poprzez redukcję emisji CO2.